22 Aralık 2011

Majör Dizi Modları

Ve geliyoruz mod'lara :) Bence en tatlı konu budur, insanın ufkunu ve kulağını açan.


Modlar; aynı notaların başka bir kök sesten başlayarak çalınmasıyla oluşturulan dizilerdir. Aynı dizinin varyasyonları bir çeşit. Aynı notaların çalınmasına rağmen dizinin içindeki aralıkların düzeni değiştiğinden dolayı farklı tınılar elde ediliyor. Şimdi önce C majörde inceleyelim.

C - D - E - F - G - A - B = C ionian
D - E - F - G - A - B - C = D Dorian
E - F - G - A - B - C - D = E Phrygian
F - G - A - B - C - D - E = F Lydian
G - A - B - C - D - E - F = G Mixolydian
A - B - C - D - E - F - G = A Aeolian
B - C - D - E - F - G - A = B Locrian

*Görüldüğü üzere C maj dizisinin içinden 7 tane mod çıkıyor ve bunların hepsinin birer adı var. Re'den Re'ye do majör dizisini çaldığımız zaman dorian modunu çalmış oluyoruz vb...



Şimdi bu bilgimizi majör diziyi 7 li akorları ile armonize ederek birleştirelim:(bu tablo önemli ezberlenecek)

I. derece = C maj7 = C - E - G - B = 1 - 3 - 5 - 7 = ionian
II. derece = Dmin7 = D - F - A - C = 1 - b3 - 5 - b7 = dorian
III. derece = Emin7 = E - G - B - D = 1 - b3 - 5 - b7 = phrygian
IV. derece = Fmaj7 = F - A - C - E = 1 - 3 - 5 - 7 = lydian
V. derece = G7 = G - B - D - F = 1 - 3 - 5 - b7 = mixo
VI. derece = Amin7 = A - C - E - G = 1 - b3 - 5 - b7 = aeolian
VII. derece = Bm7b5 = B - D - F - A = 1 - b3 - b5 - b7 = locrian

bu tablo tüm majörler için geçerli. Herhangi bir majör tonda 5inci derecedeki akor Dominant akordur ve üzerine o akorun kök sesinin mixo modu çalınır. Ö: Sol majör tonundaki bir şarkıda 5. derece D7 (re 7 ya da re dominant 7) akorudur ve bu akoru gördüğümüzde D mixo dizisini çalarız gibi...

Bu şekilde düşünmeye alışmak lazım. Şimdi bir de modların majör diziyi nasıl değiştirdiğini görelim:

G ionian = G - A - B - C - D - E - F# = 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7
G majörün I. derecesi

G dorian = G - A - Bb- C - D - E - F = 1 - 2 - b3- 4 - 5 - 6 - b7
F majörün II. derecesi

G phrygian= G - Ab - Bb - C - D - Eb - F = 1 - b2 - b3 - 4 - 5 - b6 - b7
Ebmajörün III.derecesi

G lydian = G - A - B - C# - D - E - F# = 1 - 2 - 3 - #4 - 5 - 6 - 7
D majörün IV.derecesi

G mixo = G - A - B - C - D - E - F = 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - b7
C majörün V. derecesi

G aeolian = G - A - Bb - C - D - Eb - F = 1 - 2 - b3 - 4 - 5 - b6 - b7
Bb majörün VI. derecesi

G locrian = G - Ab - Bb - C - Db - Eb - F = 1 - b2 - b3 - 4 - b5 - b6 - b7
Ab majörün VII. derecesi

Ben modları şu şekilde akılda tutmayı daha kolay buluyorum. dorian deyince aklıma b3-b7 geliyor. Dmajörü düşünüyorum ve 3lüsünü ve 7lisini bemol yapıyorum. Bu nedenle modlarda hangi derecelerin bemol aldığını bilmek yeterli , tabi bu ancak majör dizileri çok iyi bilirsek olur :)

bunları enstrüman üzerinde tatbik edip kullanışlı dizileri bilmek gerek eğer gitar üzerinde çalışıyorsan belli kalıplar var onları bulmak lazım.

3 yorum:

Unknown dedi ki...

dostum tamam böyle akılda tutalım diyelim peki mesela 3 akorlu bir parça çaldık her parçanın dominantını yani 5 derecesini çalalım mı yoksa sadece karar sesin 5 ci derecesini mi? çalalım ... ve bir soru daha = akor çalarken neye dikkat edelim mesela C örnek - 1 4 5 dereceleri çaldık akor olarak tabi işte nedir- C G F çaldık buna başka akor ekleyebilirmiyizz

eby dedi ki...

Dostum soruların biraz karışık olmuş, ama anladığım kadarıyla cevaplayayım. Her gördüğün akora 5'lisinden dominant ile yaklaşabilirsin -ama o akora çözersen iyi olur. Bu duruma secondary(ikincil) dominantlar konusunda değiniyorum, bakarsın sitede.
2. soru için: elbette ekleyebilirsin, ama eklediğin akorların melodi ile uyumuna dikkat etmelisin. Sitedeki diğer konulara da bak istersen. Cmajör bir parçada paralel minörlerden akorlar alabilir, dilersen her akorun ikincil dominantlarını kullanabilirsin. Dediğim gibi bunlar da çipetpet olur ama lezzetli olmaz. Lezzetli olması için melodi ile uyumlu olması ve kulağa hoş gelmesi gerekir.

Unknown dedi ki...

Hocam diyelim ki Am-Dm-C- çalıyoruz. bu dizilime herhangi bir sesinden mi giriş yapıyoruz
Örneğin: La dan girmek yerine bir ses bekleyip Re den girsek Dorian olur mu?
Aslında bu soruyu daha iyi bir şekilde sorabilirdim. Ama amatör arkadaşlar eminim ki bu soruyla daha iyi anlayacalar.

Parmaklarına ruhuna emeğine sağlık.