08 Şubat 2012

İkincil Dominantlar (Secondary Dominants)

Yavaş yavaş "caz armonisine" girmeye başlıyoruz. Diatonik armoninin içerisinde yer alan bir konu ikincil dominantlar. Caz müziğinin önemli bir özelliği, parçalar içerisinde tam anlamıyla modülasyon denilemeyecek ama diğer tonlardan ödünç alınan akorları kullanabilmemiz. Yani diatonik bir eserde, diatonik olmayan akorların kullanımı. Bu eserlerin modal bir tınıya sahip olmasını sağlıyor. Zenginleşen bir duyum ve melodi için olanakların artmasını beraberinde getiriyor.

Öncelikle majör dizimizi bir daha hatırlayalım:

Şimdi bütün derecelere kendi V7 akorları ile yaklaşacağız. Bu akorların adları da "ikincil dominant" olacak:




Terminoloji şu şekilde; C majör bir parçada, A7 akorunun Dm7 akoruna çözüldüğünü gördüğümüzde, A7 akoruna "ikinin beş yedisi" olarak sesleniyoruz. B7 - Em7 gördüğümüzde, B7'ye "üçün V7'si" vb... şekillerde devam ediyor.



Hatırlatmalar:

*G7 yani V7/I , birincil dominant olarak adlandırılır ikincil olarak analiz edilmez çünkü zaten geçerli tonaliteye çözülmekte,
*V7/VII yani "yedinin V7'si"diatonik bir köke sahip olmadığından ikincil dominant olarak sınıflandırılmaz.
*Çözüldüğü akorun kalitesi (majör-minör-dom-min7b5) farketmeden 5li bir kök hareketi yaptığından "ok" ile gösterilir. (bu oklar-kovalar, analiz konusunda anlatılacak)


Böylelikle tüm ikincil dominanların 3 ortak özelliği karşımıza çıkar;

1. Diatonik olmayan akorlardır
2. Tam 5'li bir kök  hareketi yapacağını bekleriz.
3. Tüm ikincil dominantlar, diatonik bir notanın üzerine kurulur (VII. dereceden bu nedenle ikincil dominant alamıyoruz)

Bu konuya bir ek yapabiliriz. Bazen şu tip akor dizilimleriyle karşılaşabiliriz:

Em7b5     A7b9            Dm7

Burada Em7b5, Dm7'nin armonik minör bağlantısı ile II. derecesine işaret eder.
Klasik bir armonik minör II - V - I  kadansıdır. Em7b5 ve A7b9'u kovaya alır, ok ile Dm7'ye çözeriz. Ancak Em7b5 için herhangi bir romen rakamı yazmak zorunda değiliz.

Hiç yorum yok: